Yeşil Hat Tüzüğü’nün uygulanması
Yeşil Hat Tüzüğü 2004 yılından beri yürürlüktedir. Tüzük, Yeşil Hat’tın – Kıbrıs’taki ateşkes hattının – AB’nin dış sınırı olmadığını açıkça ortaya koymaktadır.
Tüzük, hükümetin kontrolünde olmayan bölgeden hükümetin kontrolünde olan bölgeye bu hattan hangi kişilerin ve malların geçebileceğiyle ilgili şartları ortaya koymaktadır.
Son birkaç yılda, bu önemli tüzüğün uygulanması ile ilgili olarak giderek artan şikâyetler olmuştur ve ticaret sınırlı bir seviye ile sonuçlanmıştır.
Kıbrıslı Türkler, diğer şikâyetlerinin yanı sıra, tüzüğün tam olarak uygulanmasına engel teşkil eden, 7,5 tonun üzerindeki araçların geçiş noktalarından geçmesine Kıbrıs Cumhuriyeti makamlarının izin vermemesinden şikâyet etmektedir.
Ayrıca, Kıbrıslı Türk üreticiler hayvansal olmayan işlenmiş gıdaların da geçmesine izin verilmediğini, yani tüzüğün anlamı çerçevesinde ekonomik etkisi olan ticaret yapamadıklarını iddia etmektedirler.
1) Komisyon, Yeşil Hat Tüzüğü’nün uygulanmasına ilişkin bu iddia edilen usulsüzlüklerin ve engellerin farkında mı?
2) Öyleyse, tüzüğün tam ve ayrımcı olmayan bir şekilde uygulanmasını sağlamak için ne gibi önlemler almayı planlıyor?
Avrupa Komisyonu’nun cevabı:
Komisyon, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin (RoC) 7.5 tonun üzerindeki Kıbrıs Türk ticari araçlarının, RoC tarafından yayınlanan müktesebata uyumlu belgelere sahip olmadıkça Yeşil Hattı geçmesine izin vermediğinin farkındadır. RoC yetkilileri Komisyona, Kıbrıslı Türklerin yola elverişlilik sertifikaları ve profesyonel ehliyet alma süreçlerini kolaylaştırmak için düzenlemeler yaptıklarını bildirmiştir.
Komisyon, bu soruna bir çözümün Yeşil Hattaki ticaret seviyesinin artırılmasına önemli ölçüde katkıda bulunacağına inanıyor. Komisyon, bu soruna bir çözüm belirlemek amacıyla Kıbrıslı Rum ve Kıbrıs Türk yetkililer ile ilişki kurmaya devam edecektir.
Kıbrıs Cumhuriyeti yetkilileri, sağlık hizmetlerinin Kıbrıs’ın kuzeyindeki üretim süreciyle ilgili endişeleri nedeniyle işlenmiş gıda ürünlerinin Yeşil Hattı geçmesine izin vermemektedir. 2018’de Komisyon, Kıbrıs Cumhuriyeti’ne, hayvansal olmayan işlenmiş gıdaların Yeşil Hattı geçmesine izin verildiğini ve Kıbrıs Cumhuriyeti yetkilileri tarafından yasaklanmaması gerektiğini vurguladı. Kıbrıs Cumhuriyeti yetkilileri daha fazla analiz için geçiş noktalarındaki ürünlerin örneklerini alabilirler ancak işlenmiş tüm gıdaların geçmesini engellememelidirler.
Komisyon, ek güvenlik hususlarını ele alırken işlenmiş gıdaların geçişini kolaylaştıran bir mekanizma uygulanmasını önermiştir. Komisyon tarafından bu konuya çözüm bulmak için talep edilen görüşmeler gerçekleşmedi. Komisyon, Yeşil Hat Tüzüğünün doğru bir şekilde uygulanması konusunda endişe duymaya devam etmektedir ve ROC yetkilileri ile bu hususu görüşmeyi sürdürecektir.