Pandeminin olumsuz etkilerine karşı Avrupa’daki kültür yaratıcılarını desteklemeye yönelik önlemler
Virüsün yayılmasını yavaşlatmak için uygulanan halk sağlığı önlemleri, Kıbrıs da dahil olmak üzere Avrupa çapında kültürel üretimde kültürel değerlerin yaratıcıları ve tarafları üzerinde benzeri görülmemiş bir olumsuz etki yarattı.
Komisyon, aşağıdakileri sağlamak için hangi önlemleri alacağını açıklayacak mı:
1. Üye Devletlerin, geçim kaynakları tehdit altında olan kültürel değerlerin yaratıcılarına ve kültürel ürünlerin üretimindeki taraflara: (a) ilan edilen Koronavirüs Müdahale Yatırım Girişimi kapsamındaki fonlar ve (b) devlet yardımları için geçici çerçevenin kapsamını genişletmeye yönelik önlemlerin bir parçası olarak mali destek;
2. (a) Halihazırda uygulanmakta olan kültürel programlar kapsamındaki kalan hibe miktarlarının derhal ödenmesi, (b) onaylanmış olmasına rağmen pandemi nedeniyle ertelenen programların hızlandırılması/etkinleştirilmesi ve (c) dijital Kültür faaliyetlerine mali destek/ teşvik için yeni programların hazırlanması;
3. 2021-2027 döneminde kültür için finansman programının önemli ölçüde güçlendirilmesinin yanı sıra, salgının sonunda, uzun vadeli sorunları ele almak için Avrupa genelinde kültür yaratıcıları için yeterli bir mali teşvik paketi oluşturuldu mu? (Örneğin, daha fazla sanatçının ve eserlerinin hareketliliğini kolaylaştıracak önlemler.)
Avrupa Komisyonu’nun cevabı
Komisyon Korona Önlem Girişimi (CRII ve CRII+)[i] ve Acil Durumda İşsizlik Riskini Azaltmak (SURE)[ii] Girişimlerini uygulamaya koymuştur. Komisyon, ekonomiyi desteklemek için Devlet Yardımları ile ilgili Geçici Çerçeve[iii]’yi de uygulamaya koymuştur. Komisyon bu konudaki websitesinde[iv] belirtildiği gibi Üye Devletleri bu mekanizmaları kültürel ve yaratıcı sektörlerde de kullanmaları yönünde teşvik eder.
Komisyon Yaratıcı Avrupa programını uygularken yasal çerçeve sınırları içerisinde mümkün en fazla esnekliği göstermektedir[v]. Faydalanıcılar aktivitelerini yeni duruma göre adapte edebilir ve ekstra giderlerini karşılayabilirler. Komisyon sınır ötesi sahne sanatlarının yayılmasını desteklemek için bir çağrı açmayı planlamaktadır. Sinemalar kuponlar gibi özel önlemler ile destekleneceklerdir.
Komisyon Avrupa Yatırım Fonu ile birlikte düğer imkânların yanı sıra Kültürel ve Yaratıcı Sektörler Garanti imkanını geliştirerek kredilerin geriye ödenmesinde esneklik sağlamaktadır. Komisyon kültürel organizasyonların diyaloğunu geliştirmek için onlar tarafından hazırlanan bir platforma destek vermiştir[vi].
REACT EU ve yeni Ödeme Destek Mekanizması eğer Komisyon’un öngördüğü şekilde önerileri 2020 içerisinde onaylanırsa, kullanılabilir olacaktır. Kültürel ve yaratıcı sektörler için birçok fırsat Çok yıllı Finansal Çerçeve içerisinde mevcut olacaktır.
Yaratıcı Avrupa Programına ek olarak Horizon Europe[vii] Invest EU[viii], Dijital Avrupa Programı[ix] ve ileriki Yapısal Fonlar çerçevesinde destek yapılmalıdır.
[i] Avrupa Parlamentosu ve AB Konseyi’nin 30 Mart 2020 tarihli Üye Ülkelerin COVID-19 salgını karşısında sağlık sektöründeki ve diğer sektörlerdeki yatırımlarını devreye koymak için atılacak adımlar üzerine mevcut (EU) No 1301/2013, (EU) No 1303/2013 ve (EU) No 508/2014 sayılı yasalarını tadil eden düzenleme (Korona Önlem Girişimi)
[ii] KOVİD-19 salgını ardından, 19 Mayıs 2020 tarihli Acil Durumda İşsizlik Riskini Azaltmak (SURE) için bir Avrupa mekanizması kurulması yönünde 2020/672 sayılı Konsey Düzenlemesi (EU), ST/7917/2020/INIT
[iii] Komisyon’dan KOVİD-19 salgını süresince ekonomiyi desteklemek için Devlet Yardımları ile ilgili Geçici Çerçeve konusunda tebliğ, 2020/C 91 I/01
[iv]https://ec.europa.eu/culture/news/coronavirus-how-eu-responds-outbreak-support-cultural-and-creative-sectors_en
[v] Avrupa Parlamentosu ve Konseyin 11 Aralık 2013 tarihli 1295/2013 sayılı 1718/2006/EC, 1855/2006/EC ve 1041/2009/EC sayılı kararları ortadan kaldıran Yaratıcı Avrupa Programı (2014-2020) Düzenlemesi (EU)
[vi] https://creativesunite.eu/
[vii] Horizon Europe- Araştırma ve Yenilik Çerçeve Programının kurulması için, katılım ve dağıtım kurallarını belirleyen Avrupa Parlamentosu ve Konsey Düzenlemesi için öneri COM/2018/435
[viii] InvestEU programının kurulması için Avrupa Parlamentosu ve Konsey Düzenlemesi için öneri COM/2018/439
[ix] 2021-2027 dönemine dair Dijital Avrupa Programının kurulması için Avrupa Parlamentosu ve Konsey Düzenlemesi için öneri COM/2018/434