Η επίλυση του Κυπριακού είναι κλειδί για την αποκλιμάκωση της ελληνοτουρκικής έντασης

Η επικίνδυνη ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και οι παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή απέδειξαν για μια ακόμη φορά ότι η διαιώνιση του status quo στην Κύπρο όχι μόνο δεν είναι βιώσιμη, αλλά είναι και πολύ επικίνδυνη. Είναι ολοφάνερο ότι το Κυπριακό επιδρά αρνητικά και με καθοριστικό τρόπο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ότι η επίλυσή του είναι προϋπόθεση – κλειδί για μια μόνιμη αποκλιμάκωση και ομαλοποίηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά και για την σταθερότητα και ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Η Τουρκία πρέπει να συμβάλει στη γρήγορη και βιώσιμη επίλυση του Κυπριακού, κάτι που θα επιτρέψει να ανοίξουν πραγματικοί δίαυλοι επίλυσης των διαφορών της με την Ελλάδα, σε συνδυασμό με μια άμεση αποκλιμάκωση και την έναρξη ουσιαστικού διαλόγου, τόσο σε διμερές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ελλάδα επίσης θα πρέπει να συμβάλει ενεργά προς την ίδια κατεύθυνση.

Υπογραμμίζοντας ότι το Κυπριακό έχει αρνητικό και αποφασιστικό αντίκτυπο στις τουρκο-ελληνικές σχέσεις και ότι η λύση του είναι καίριας σημασίας για τη σταθεροποίηση και την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, πέραν της μόνιμης μείωσης των εντάσεων στις τουρκο-ελληνικές σχέσεις και της εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, η δήλωση υπογραμμίζει επειγόντως ότι το Κυπριακό πρέπει να επιλυθεί γρήγορα με βάση τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και βασίζεται στην πολιτική emanigeance στο νησί, με ενιαία ιθαγένεια, ενιαία κυριαρχία και μια διεθνή ταυτότητα. Έγινε έκκληση για την ίδρυση ενός διομενικών δικοκοινωνικών ομοσπονδιακών κρατών.

Το κείμενο της κοινής δήλωσης είναι το εξής:

Οι επικίνδυνες εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και οι παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην περιοχή απέδειξαν για άλλη μια φορά ότι το συνεχιζόμενο status quo στην Κύπρο δεν είναι μόνο μη βιώσιμο, αλλά και πολύ επικίνδυνο. Είναι σαφές ότι το Κυπριακό έχει αρνητικό και αποφασιστικό αντίκτυπο στις τουρκο-ελληνικές σχέσεις και ότι η λύση του είναι καίριας σημασίας για τη σταθεροποίηση και την ειρήνη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, πέραν της μόνιμης μείωσης των εντάσεων στις τουρκο-ελληνικές σχέσεις και της εξομάλυνσης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών.

Η Τουρκία πρέπει να συμβάλει στην ταχεία και βιώσιμη λύση του Κυπριακού Προβλήματος. Αυτό θα καταστήσει δυνατή τη μείωση των εντάσεων και το άνοιγμα πραγματικών διαύλων για την επίλυση των διαφορών με την Ελλάδα. Θα συμβάλει επίσης στις τουρκοελληνικές σχέσεις. Ομοίως, η Ελλάδα πρέπει να εργαστεί ενεργά για την επίλυση του Κυπριακού.

Πάνω σε αυτή τη βαθμιαία απομόνωση της Τουρκίας ήρθε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να κτίσει μια γεωπολιτική στρατηγική που έχει επιδράσει αρνητικά στη δυναμική του διαλόγου για την επίλυση του Κυπριακού. Οι παλινδρομήσεις και οι υπόνοιες, που κατά καιρούς εξέφρασε αναφορικά με το πλαίσιο λύσης, μετά και την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κρανς Μοντανά, και η αμφισβήτηση της πολιτικής ισότητας των Τουρκοκυπρίων, δεν βοήθησαν στη διατήρηση ζωντανής μιας δυναμικής με στόχο την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Είναι γεγονός ότι οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών του Αιγαίου είναι ανεξάρτητες από το Κυπριακό. Τα προβλήματα αυτά πρέπει να επιλυθούν μέσω διαλόγου στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, μακριά από τεχνητές εντάσεις, κρίσεις και απειλές που έχουν καταδικαστεί επανειλημμένα από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι σκληρές συμπεριφορές της Τουρκίας και η παράνομη συμπεριφορά της στην Ανατολική Μεσόγειο δεν ήταν απρόσμενες. Πολλοί αναλυτές έχουν επισημάνει στο παρελθόν ότι η τάση του Αναστασιάδη να αφήσει την Τουρκία και τους Τουρκοκύπριους εκτός των ενεργειακών σχεδίων της περιοχής είναι επικίνδυνη. Ωστόσο, είναι επίσης γεγονός ότι η ευθύνη για τη βιωσιμότητα της Τουρκίας ανήκει στην κυβέρνηση Ερντογάν. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, η Τουρκία μιλούσε για “μηδενικά προβλήματα”με τους γείτονές της, και σήμερα έχει γίνει μια χώρα που έχει συρθεί σε διπλωματικές και στρατιωτικές κρίσεις, παραβιάζοντας τις σχέσεις καλής γειτονίας. Τα τελευταία χρόνια, ειδικά μετά την “Αραβική Άνοιξη”, η τουρκική εξωτερική πολιτική έχει στραφεί σε επίδειξη δύναμης με στρατιωτικά μέσα και όχι διπλωματία. Από την άλλη, αποκαλύφθηκε ότι οι προσδοκίες που εκφράζονται από υπερβολικές εξηγήσεις είναι αυταπάτες, η Τουρκία έχει απομονωθεί στην περιοχή.

Ο Αναστασιάδης, από την άλλη πλευρά, στράφηκε στην οικοδόμηση μιας γεωπολιτικής στρατηγικής για την απομόνωση της Τουρκίας, η οποία επηρεάζει αρνητικά τη δυναμική του διαλόγου για την επίλυση του Κυπριακού. Αντικρουόμενες δηλώσεις και υπονοούμενα για το πλαίσιο λύσης, αμφισβητώντας την πολιτική ισότητα των Τουρκοκυπρίων μετά την κατάρρευση των συνομιλιών του Κρανς Μοντάνα, δεν βοήθησαν στη διατήρηση του στόχου επανέναρξης των συνομιλιών.

Δεδομένων των πολλών δύσκολων χαρακτηριστικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, η λύση ακεραιότητας του Κυπριακού Προβλήματος είναι η μόνη πραγματική βάση για την αποκατάσταση των δικαιωμάτων τόσο των Ελληνοκυπρίων όσο και των Τουρκοκυπρίων. Καμία κοινωνία δεν μπορεί να επωφεληθεί από την εμβάθυνση της πολιτικής διχασμού και έντασης. Καμία κοινωνία δεν μπορεί να εγγυηθεί τα δικαιώματά της χωρίς μια αμοιβαία αποδεκτή, δίκαιη και βιώσιμη λύση. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Γκουτέρες έχει ήδη δηλώσει επανειλημμένα ότι το status quo δεν είναι βιώσιμο και δηλώνει ότι είναι έτοιμος να συμβάλει στην επίλυση του προβλήματος.

Ως εκ τούτου, η ταχεία επίλυση του Κυπριακού με βάση τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και η ίδρυση ενός διομενικών δικοινωνικών ομοσπονδιακών κρατών με βάση την πολιτική ισοτιμία στο νησί, με ενιαία ιθαγένεια, ενιαία κυριαρχία και μία διεθνή ταυτότητα, αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα.

Η επίλυση του Κυπριακού θα συμβάλει σημαντικά τόσο στις τουρκοελληνικές σχέσεις όσο και στη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

*Ο Δημήτρης Παπαδημούλης είναι Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία.

Ο καθηγητής Νιαζί Κιζίλγιουρεκ είναι ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ και της Ενωτικής Ευρωπαϊκής Αριστεράς/ Βόρειας Πράσινης Αριστεράς (GUE/NGL).